<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Kırgızistan Devlet Başkanı&nbsp;Sadır Caparov,&nbsp;eski güzellik kraliçesi olan yeğeni Lazzat Nurgozhoeva'nın nişanlısını ülkenin güneyinde sel felaketleri devam ederken yaptığı "aşırı gösterişli" evlenme teklifi nedeniyle hapse attırdı.&nbsp;

Canlı Gündem

(Foto: Deutsche Welle)Geçtiğimiz 10 Ocak'ta Kırgızistan'da yapılan anayasa referandumunda, seçmenlerin yaklaşık yüzde 81'inin başkanlık sistemine geçilmesini desteklemesi üzerine geliştirilen yeni anayasa taslağı halk oylamasına <a fr-original-style="" href="https://www.milliyet.com.tr/dunya/kirgizistan-referanduma-gidiyor-6478352" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">sunuldu</a>. Yeni anayasa ile, Başkanlık Sistemi&nbsp;getirilmesi öngörülüyor. Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov’un istifasını getiren 5-15 Ekim 2020'deki kitlesel protesto gösterileri sırasında, taraftarlarınca cezaevinden çıkarılan eski milletvekili Sadır Caparov, siyasi yönetimde sorumluluğu artıracak anayasal reform sürecini başlatan isim oldu. Mevcut sistemde 120 olan parlamento milletvekili sayısı 90'a düşürülecek, milletvekili seçilme yaşı ise 21'den 25'e çıkarılacak.&nbsp;4 Ekim 2020'de yapılan parlamento seçim sonuçlarının iptalini talep eden muhalefet parti taraftarlarının, 5 Ekim günü düzenlediği gösterilerin neticesinde Cumhurbaşkanlığı ve Meclis işgal edilmişti. Göstericilerin bir bölümü, yaklaşık 3,5 yıldır hapis yatan eski milletvekili Caparov'u cezaevinden çıkarmış ve aynı gün Başbakanlık koltuğuna oturtmuştu.Öte yandan Kırgızistan, kamu görevlilerinin mal beyanlarını yayınlayan tek Orta Asya&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=J2KDJlq3z9U" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ülkesidir</a>. Ancak 2005 yılından beri yürürlükte olan beyannameler sisteminin göze çarpan bir sınırlaması mevcut: 16 sayfadan oluşan formlar pek çok bilgi içermesine rağmen, sadece özet sayfası&nbsp;kamuya açıklanıyor. Geçtiğimiz on yılda, bu özetin formatı birkaç kez değişti. Bazı sorular eksilirken, diğerlerinin yorumlanması daha zor hale geldi. Örneğin 2010&nbsp;ve 2011&nbsp;yıllarındaki özetler, gayrimenkul&nbsp;ve diğer varlıklar arasında bir ayrım yapmasa da, gelir kalemlerinin değeri&nbsp;ve edinme tarihi&nbsp;dahil olmak üzere varlıklarla ilgili ayrıntılı bilgiler içeriyordu. Formda ayrıca krediler&nbsp;ve borçlara&nbsp;ilişkin bilgiler de yer alıyordu. 2012&nbsp;ve 2014&nbsp;yılları arasında ise, gayrimenkuller ve diğer varlıklar arasında ayrım getirilmiş, ancak bu kez varlığın değerinin ve satın alma tarihinin listelenmesi sona erdirildi. Yine bu dönemde krediler ve borçlar da listelenmemeye&nbsp;başladı.Yetkililerin beyanlarını incelemekle görevli olan Devlet Vergi Servisi (Devex) çalışanlarının ayrıntılara hakim olması beklenebilir. Ancak Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi (OCCRP) soruşturması kapsamında görüşülen iki çalışana göre, 16 sayfalık beyannamelerin sadece özet sayfaları <a fr-original-style="" href="https://www.occrp.org/en/investigations/asset-declarations-of-kyrgyz-officials-increasingly-useless-as-anti-corruption-measure" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">inceleniyor</a>. Dahası, mülklerin değeri formda belirtilse de yalnızca beyana dayalıdır ve bağımsız yollarla doğrulanmaz. Ayrıca Devex çalışanları, yine kamu görevlilerin yurtdışında mülkü veya banka hesabı olup olmadığını doğrulamamaktadır. En kötüsü, beyannamede yazılsa bile; Devex, bir kamu görevlisinin yakın ailesine ait varlıkları araştırma yetkisine sahip değildir. Son olarak, verilen son beyannameleri önceki yıllarda yapılan beyanlarla çoğu zaman karşılaştırılmamaktadır. Özetle yolsuzlukla mücadele etmek için tasarlanan bu sistem yıllardır kan kaybediyor.Örneğin verdiği beyannamelerde göze çarpan ihmaller bulunan bir milletvekili olan Kubanychbek Jumaliyev, yıllık gelirini, bazı mülklerini ve bir arabayı bldirse de, eşinin sahip veya ortak sahip olarak kayıtlı olduğu 45 şirketten bahsetmeyi ihmal etmiş. Jumaliyev eksik bilgi veren tek milletvekili değil. Zira verdikleri beyanlara göre, milletvekillerinin dörtte biri evsiz görünüyor. Yine 2018'de bir milletvekili Kamchybek Zholdoshbayev&nbsp;mütevazı bir daireye sahip olduğunu açıkladı. Bir şirket aracılığıyla sahibi olduğu yüzme havuzu olan geniş bir malikaneyi&nbsp;ise listelemeyi unutmuş olmalı.Devex 2019 yılında, bir önceki yıl yapılan beyannameleri inceledikten sonra, tüm milletvekillerinin yaklaşık üçte ikisini temsil eden 79 dava dilekçesini başsavcılığa yönlendirdiğini belirtiyor. Yine de bu ihlallerden dolayı hiçbir şahsa yaptırım uygulanmamış durumda. Alt kademe memurlar için ise uygulamada farklılık göze çarpıyor. Öyleki, 2019 yılında beyanda bulunan bu türden yaklaşık 58.000 çalışandan en az 3.000 kişi&nbsp;cezaya çarptırıldı.Konu hakkında yorum yapan Uluslararası Şeffaflık Örgütü&nbsp;Kırgızistan Başkanı Akmetzhanova, parlamento üyelerinin cezasız kalmasına atıfta bulunarak, "Yanlış bilgi vermiş olsanız, bir şeyi yanlış beyan etseniz bile, bir ceza sistemimiz bulunmuyor" dedi ve ekledi: "Cezalandırma sistemi kötü çalışıyorsa, ne tür etkili bir mekanizma bekleyebiliriz?"

Yolsuzlukla mücadelede her geçen gün kan kaybeden Kırgızistan seçimlere gidiyor.

Kırgızistan seçimleri

• <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmVkODgyNDdmMjJhMDAwNzI5NWMyYSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkZraXJnaXppc3RhbmRhLW5lbGVyLW9sdXlvcg=="">Kırgızistan'da</a> %33 gibi düşük bir katılımla gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı seçimlerini milliyetçi ve popülist aday Sadır Caparov oyların %80'ini alarak kazandı. Caparov kampanyasını güçlü devlet başkanlığı yönetim sistemi, yolsuzlukla mücadele ve kısa sürede ekonomik kalkınma gibi sözler vererek yürütmüştü.<ul><li>Referandum: Seçmenlerin %80'i cumhurbaşkanına daha fazla yetki verecek devlet başkanlığı yönetim sistemine geçilmesi için aynı gün yapılan referandumda kabul oyu kullandı.</li></ul>

Sadır Caparov ile ilgili hikayeler